Hilarische sketches, leerzame referaten, tot nadenken stemmende uiteenzettingen en soms – oei! – pijnlijke ontboezemingen; het komt allemaal voorbij in ‘Uit! Bedwang’ van Fountainheads.
De theatervoorstelling – die op 29 oktober 2018 een geruchtmakende première beleefde in Amersfoort – biedt volop variatie en flitst in hoog tempo van scène naar scène. Verveling is uitgesloten. Uitgesloten is evenmin dat de bezoeker onbewogen het theater verlaat. Het gebodene knarst en schuurt en dwingt tot zelfreflectie. Na afloop trekt eenieder, in de woorden van de makers, ‘prettig ongerust’ huiswaarts.
De boodschap: ga met je tijd mee, anders ben je morgen ‘out of business’. Ontwikkelingen razen voort met een komeetachtige snelheid. De techniek dreigt ons denken over te nemen. In China bevinden zich 175 miljoen ‘high definition’-camera’s die heel het doen en laten volgen van elke individuele burger en van punten voorzien
Intussen zitten medische onderzoekers ook niet stil. Meisjes die de onderarm van Justin Bieber weten aan te raken, krijgen wat huidschilfers onder hun nagels. Daar kunnen tegenwoordig spermacellen van worden gemaakt, en daar komen dan allemaal kleine Biebertjes van. Knappe koppen ontwikkelden Rapamycine, een medicijn dat veroudering tegengaat.
Uit! Bedwang’ is een leerzame voorstelling van Fountainheads, een Amersfoorts duo dat beschikt over de nodige podiumervaring. Sinds 2012 draven Wim van Rooijen en Jan-Henk Bouman zo’n 130 keer per jaar op om ergens in het land als gast- of keynote-spreker leven in de brouwerij te brengen op congressen en andere evenementen.
Met ‘Uit! Bedwang’ presenteren ze hun eerste avondvullende voorstelling. De twee zijn nu eens niet ingehuurd en moeten dus zelf de zaal zien te vullen. Bij de première viel de belangstelling niet tegen; ruim driekwart van de pluche Rabobank Theaterzaal van het Amersfoortse theater Flint (in totaal 800 stoelen) was bezet.
De show valt in de categorie ‘infotheater’ ofwel ‘informatief entertainment’. Zoiets bestaat al enkele jaren in Nederland. Denk aan advocaat Gerard Spong, bioloog Freek Vonk, politica Femke Halsema en astronaut André Kuipers, die met hun bijzondere ervaringen langs de schouwburgen trekken.
Tamelijk nieuw voor dit genre is dat ‘Uit! Bedwang’ wordt gelardeerd met extra theatrale elementen: sketches en liedjes door de acteurs Marja de Leeuw en Frank Kesseleer van theaterbureau FMentertrainment. De acteurs reflecteren hierin op wat er zojuist is gezegd
grote vanzelfsprekendheid kruipen de acteurs in de huid van zeer uiteenlopende, soms kolderieke personages. Zo zorgen ze voor wat rust in de voorstelling, die anders als één lange PowerPointpresentatie zou voortrazen. Van Rooijen en Bouman spraken in theater Flint meestal met licht overslaande stem, driftig gesticulerend. Het publiek snakte soms naar adem, maar dat kan ook de bedoeling zijn geweest.
willen met hun productie op tournee. Dat is geen gek idee, want de voordelen van ‘infotheater’ zijn legio. Bedrijven, ondernemersverenigingen en dergelijke kunnen er met de hele club heen gaan voor een avond vol leerzaam entertainment. De schouwburgen krijgen zodoende mensen over de vloer die niet per se tot het reguliere theaterpubliek behoren. De nieuwelingen kijken er geboeid om zich heen en denken: ,,Hé, hier moet ik vaker komen!’’ Ook impresariaten krijgen zo de kans hun aanbod uit te breiden.
Van Rooijen en Bouman zijn (nog) geen BN’ers maar hebben als ‘trendverkenners’ meer dan genoeg aan relevants mede te delen
,,Binnen vijf jaar wordt elke beslissing ondersteund door kunstmatige intelligentie!’’, zeggen ze stellig. Dat klinkt misschien onwaarschijnlijk, maar kijk eens naar onze mobiele telefoons; zo’n twintig jaar terug was het ondenkbaar dat we allemaal over straat liepen met complete computers op broekzakformaat.
Kortom: we moeten ons niet aldoor ‘in bedwang’ houden maar juist open staan voor avontuur. Vandaar het motto van de avond: ‘Uit! Bedwang’. Wég met die dwangbuis die we ons zelf hebben aangetrokken.
Fountainheads zijn niet bang zich kwetsbaar op te stellen. Beiden vertellen over een doorslaggevend moment in hun leven. Bouman spreekt over de dag waarop hij zich realiseerde dat het roer om moest. ,,Ik was een slaaf van mijn werk, mijn carrière, mijn personeel een mijn bank.’’
Van Rooijen herinnert zich een ervaring in Bosnië, 1992. Het was oorlog en hij diende als officier in het leger. Hij overleefde die dag ternauwernood aangezien hij zich realiseerde: ,,Stil zitten is geen optie.’’ Wie wil weten wat er precies gebeurde, die dag aan het front, moet zelf maar gaan kijken naar Uit! Bedwang.
Jeroen de Valk
De auteur schrijft sinds eind jaren zeventig over kunst en cultuur in dagbladen en tijdschriften. www.jeroendevalk.nl